Nabycie nieruchomości w toku licytacji komorniczej
Art. 999 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) reguluje zasady przejścia własności nieruchomości na nabywcę po dokonaniu przysądzenia własności. Postanowienie o przysądzeniu własności ma charakter konstytutywny, tj. przenosi własność nieruchomości będącej przedmiotem egzekucji.
Istotna zmiana ww. przepisu została dokonana mocą nowelizacji, która weszła w życie dnia 3 maja 2012 r. W stosunku do postępowań wszczętych po tej dacie obowiązuje zasada, że prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności stanowi tytuł wykonawczy wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. W przypadku zatem prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności mamy do czynienia z wyjątkową sytuacją, gdy tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny niezaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Po 3 maja 2012 r., z dniem uprawomocnienia postanowienie sądu egzekucyjnego o przysądzeniu własności staje się tytułem, który rodzi dwojakie skutki. Z jednej strony uprawnia do ujawnienia prawa własności nabywcy danej nieruchomości w katastrze nieruchomości oraz w księdze wieczystej. Z drugiej strony stanowi tytuł pozwalający na wprowadzenie nabywcy w posiadanie nieruchomości oraz opróżnienie znajdujących się w granicach nieruchomości pomieszczeń na zasadach wynikających z odpowiednio stosowanego art. 791 k.p.c.
Zgodnie z przywołanym przepisem, osoba, która posiada tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości jest upoważniona do prowadzenia egzekucji nie tylko przeciwko dłużnikowi, ale przeciwko każdemu, kto uzyskał władanie nad tym przedmiotem po wszczęciu postępowania, w którym wydano tytuł egzekucyjny. Tytuł ten jest skuteczny także przeciwko domownikom dłużnika, krewnym i innym osobom reprezentującym jego prawa.
Nie wyłącza to jednak praw ochronnych tych osób wynikający z ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Wynika z nich, że jeżeli domownikowi przysługuje prawo do lokalu socjalnego (art. 14 ustawy), ponieważ jest np. emerytem lub kobietą w ciąży to należy wskazać dla niego lokal zamienny. Wyklucza to tzw. „eksmisję na bruk”, chyba, że osoba ta ma prawo do innego lokalu. Drugim ograniczeniem przy wydaniu nieruchomości przysądzonej jest sytuacja w której dłużnik twierdzi, że przysługuje mu prawo skuteczne wobec wierzyciela. W takim przypadku komornik wstrzyma się względem niego z czynnościami egzekucyjnymi, pouczając, że w terminie tygodnia może wytoczyć powództwo o pozbawienie w stosunku do niego tytułu wykonawczego wykonalności. Art. 791 § 5 k.p.c. stanowi, że po upływie miesiąca od daty wstrzymania czynności komornik podejmie dalsze czynności egzekucyjne w stosunku do dłużnika, chyba że postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone postanowieniem sądu o udzieleniu zabezpieczenia.
