Reprywatyzacja
Okres tzw. Polski ludowej to czas bezprecedensowych naruszeń praw człowieka, w tym masowej ingerencji w prawo własności obywateli i pozbawiania wielu z nich całego majątku bez jakiegokolwiek odszkodowania. Naruszenia te nie zostały dotąd kompleksowo rozliczone, zwykle byłym właścicielom nie zrekompensowano w jakikolwiek sposób wyrządzonych wywłaszczeniem szkód.
Ze względu na bezczynność i bierność ustawodawcy proces reprywatyzacji toczy się obecnie na salach sądowych, gdzie byli właściciele lub ich spadkobiercy kwestionują zasadność (zgodność z prawem) nacjonalizacji/wywłaszczeń oraz prawidłowość procedur, w toku których podejmowano takie decyzje. Kancelaria reprezentuje Klientów w szeregu tego typu postępowań. Dotyczą one przejęcia przez Skarb Państwa gruntów na podstawie dekretu o reformie rolnej, dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy, kolejnych ustaw o gospodarce nieruchomościami zawierających przepisy wywłaszczeniowe.
Na podstawie art. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 lit. e, art. 20 Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej oraz § 5 ust. 1 i § 6 rozporządzenia z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej można wnosić do właściwego wojewody o uznanie, że przejęta nieruchomość nie spełniała kryteriów powierzchniowych przewidzianych w dekrecie, lub że dany zespół rezydencyjny (zespół pałacowo-parkowy) nie podlegał przejęciu na cele reformy rolnej na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e tegoż dekretu ze względu na brak przymiotu „nieruchomości ziemskiej o charakterze rolniczym”. Można zasadnie podnosić (co zostało potwierdzone wyrokami sądów administracyjnych), że nieruchomości stanowiące budynki mieszkalne były wyłączone z mocy prawa spod działania tego dekretu, wykazując brak ich związku funkcjonalnego z pozostałą częścią majątku o charakterze rolniczym. Niestety postępowania w tych sprawach toczą się latami, a organy administracji niechętnie uznają racje byłych właścicieli, wyszukując najprzeróżniejsze argumenty dla uzasadnienia odmowy wydania korzystnej dla nich decyzji (zob. np. Informacja o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli – Działania Wojewody Podkarpackiego w odniesieniu do roszczeń reprywatyzacyjnych dotyczących zabytków nieruchomych w latach 1990–2010). Z tej przyczyny konieczne jest odpowiednie przygotowanie wniosku i poprowadzenie postępowania, tak aby ograniczyć uznaniowość i dyskrecjonalność rozstrzygnięcia organu administracji. Nasza Kancelaria świadczy kompleksową pomoc w powyższym zakresie, wspierając Klientów również w uporządkowaniu spraw spadkowych, co jest warunkiem koniecznym złożenia skutecznego wniosku reprywatyzacyjnego.
Prowadzimy również postępowania o zwrot nieruchomości niewykorzystanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na cele wywłaszczenia. Z naszego doświadczenia wynika, że niejednokrotnie na przeszkodzie zwrotowi nieruchomości stoi decyzja o przekazaniu gruntu w użytkowanie wieczyste innemu podmiotowi. W sytuacji, gdy decyzja taka została podjęta z uchybieniem praw byłych właścicieli nieruchomości, prowadzimy postępowania o stwierdzenie nieważności takiej decyzji, stosując również inne środki prawne – zależnie do stanu faktycznego sprawy.
Reprezentujemy również byłych właścicieli nieruchomości w postępowaniach prowadzonych na gruncie dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy – w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji o odmowie przyznania prawa wieczystej dzierżawy lub prawa zabudowy, w sprawach o przyznanie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości znacjonalizowanej na podstawie dekretu oraz sprawach dotyczących przyznania odszkodowania (prowadzonych na podstawie przepisów szczególnych).
Nasze doświadczenie w sprawach dotyczących reprywatyzacji obejmuje nie tylko etap przedsądowy tj. reprezentowanie Klientów przed organami administracji publicznej ale również reprezentację przed sądami administracyjnymi wszystkich instancji.
Praktyką dotyczącą spraw reprywatyzacyjnych kieruje radca prawny Jan Lipski.
