Czy pracownik ma obowiązek chronić tylko te informacje, które są objęte tajemnicą przedsiębiorstwa?
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z gromadzeniem przez przedsiębiorców szeregu informacji o istotnym, a często wręcz podstawowym znaczeniu dla powodzenia określonego biznesu. Siłą rzeczy znaczna część tych informacji dostępna jest pracownikom przedsiębiorcy. Tym samym powstaje ryzyko ich nieuprawnionego wykorzystania. Zapewnienie ochrony interesów pracodawcy z tego tytułu jest kluczowe dla utrzymania pozycji danego przedsiębiorcy na rynku.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracownik zobowiązany jest przestrzegać tajemnicę przedsiębiorstwa, która obejmuje informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności. Ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie informacji posiadających walor tajemnicy przedsiębiorstwa zostało zakwalifikowane przez ustawodawcę jako czyn nieuczciwej konkurencji i jako taki stanowi podstawę odpowiedzialności cywilnej. W kontekście obowiązków pracowniczych zauważyć również należy, że naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa faktycznie może narażać pracodawcę na poniesienie szkody z tego tytułu. Jednocześnie takowe działanie może być uznane za naruszające podstawowe obowiązki pracownicze i jako takie może stanowić podstawę rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 10 maja 2018 r. w sprawie II PK 76/17).
Jednak nie każda informacja posiadająca znaczenie gospodarcze dla danego przedsiębiorcy ma charakter techniczny, technologiczny bądź też organizacyjny, względnie nie jest dostatecznie zabezpieczona. Czy w takim razie ujawnienie informacji nieposiadającej jednego z powyższych walorów jest pracownikom dozwolone? Otóż nie. Pracownik zobligowany jest dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Dla związania rzeczonymi obowiązkami irrelewantnym jest brak odrębnej umowy o zachowanie poufności pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem.
Zwrócić należy uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2019 r. (sygn. akt II PK 334/17), w którym na przykładzie transferowania dokumentów pracodawcy z jego serwera na prywatną pocztę elektroniczną pracownika wskazano, że taki czyn należy kwalifikować w kontekście naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych nie tylko przez pryzmat tajemnicy przedsiębiorstwa, ale także na podstawie oceny, czy zawarte w nich informacje są tego rodzaju, że ich ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, stwarzając potencjalną możliwość wykorzystania ich przez podmiot konkurencyjny. Jednocześnie Sąd Najwyższy stwierdził, że „informacja identyfikująca klientów i potencjalnych klientów danego podmiotu gospodarczego, nawet jeśli nie można jej zakwalifikować jako tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) ze względu na niezastrzeżenie/niezabezpieczenie jej poufności, stanowi wymierną wartość dla pracodawcy. Zatem możliwość dostępu do tej informacji podmiotów, które mogą ją wykorzystać ze szkodą dla interesów majątkowych pracodawcy (np. przez przejęcie klientów), stanowi stan narażenia pracodawcy na szkodę, w którym szczególnego znaczenia nabierają okoliczności związane z przejściem pracownika (przekazującego takie informację poza serwer pracodawcy) do podmiotu świadczącego konkurencyjne usługi.”
Warto zapamiętać, że nawet jeśli pracownik nie ujawnił informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, jak również nie zawarł uprzednio z pracodawcą umowy o zachowaniu poufności, nie ma podstaw do przyjęcia możliwości swobodnego przekazywania poza strukturę organizacyjną pracodawcy dowolnych informacji dotyczących działalności tego przedsiębiorcy. Koniecznym jest jednak każdorazowe ustalenie wagi przekazywanych informacji i konsekwencji dla pracodawcy ich ujawnienia „na zewnątrz”.
/Opracowanie adw. Piotr Gąsowski/
