Patent Putina na wojnę. Czy czeka nas zalew rosyjskich podróbek?
Wojna w Ukrainie trwa już ponad 2 tygodnie. Wiele państw przyjęło szereg sankcji mających na celu uderzenie w kluczowe sektory rosyjskiej gospodarki. Z Rosji wycofały się też liczne znane światowe marki, w szczególności amerykańskie i brytyjskie. W odpowiedzi Rosja zamierza wprowadzić sankcje, które szybko i skutecznie mają uderzyć w koncerny międzynarodowe.
Pierwszym ostrzeżeniem jest dekret Rządu Federacji Rosyjskiej z 6 marca 2022 r., który zgodnie z doniesieniami portalu Dziennik.pl, stanowi, że: [w] stosunku do posiadaczy patentów związanych z obcymi państwami, którzy dopuszczają się nieprzyjaznych działań przeciwko rosyjskim podmiotom prawnym i osobom fizycznym (w tym, jeśli tacy posiadacze patentów mają obywatelstwo tych państw, ich miejscem rejestracji, miejscem prowadzenia przedsądowej działalności gospodarczej lub miejscem uzyskiwania przez nich przedsądowego zysku z takiej działalności są te państwa), kwota odszkodowania wynosi zero.
Pierwszą i oczywistą konsekwencją ww. dekretu jest ograniczenie istotnych praw uprawnionego z patentu. Od tej chwili uprawnieni z patentów w Federacji Rosyjskiej nie będą mogli skutecznie dochodzić odszkodowania za naruszenie patentu do wynalazku. Nawet jeżeli sąd stwierdzi naruszenie patentu to kwota odszkodowania wyniesie przysłowiowe zero. Skutki ww. regulacji mogą być odczuwalne dla wielu przedsiębiorców działających w Polsce, Unii Europejskiej, jak i na całym świecie.
Co do zasady, celem dekretu jest uzupełnienie luki gospodarczej jaka powstała w związku z wycofaniem się niektórych zachodnich przedsiębiorców z rosyjskiego rynku. Od tej chwili rosyjscy przedsiębiorcy mogą bez ryzyka zapłaty odszkodowania produkować i oferować do sprzedaży towary wytworzone na podstawie cudzych patentów.
Powyższe działanie ma co najmniej dwie konsekwencje. Po pierwsze, towary wyprodukowane bezprawnie na podstawie cudzego patentu mogą być masowo wprowadzane na rynek rosyjski. Po drugie istnieje ryzyko, że towary bezprawnie wyprodukowane w Rosji na podstawie cudzego patentu mogą dostać się do obrotu również w Polsce, Unii Europejskiej, jak i na całym świecie. Wprowadzanie do obrotu takich towarów może odbywać się (nie zawsze świadomie) za pośrednictwem innych przedsiębiorców (np. za pośrednictwem przedsiębiorców z Chin lub Finlandii), w wyniku sprzedaży wysyłkowej lub odsprzedaży.
Warto zachować czujność
Przedsiębiorstwa, które zostały objęte ww. dekretem powinny przeprowadzać regularnie monitoring rynku. Takie działania mogą polegać na wybiórczej kontroli towarów na rynku międzynarodowym oraz informowaniu swoich odbiorców o towarach naruszających ich patent.
Również przedsiębiorcy w Polsce powinni zachować wzmożoną czujność. Warto się upewnić kto jest producentem zamawianego towaru, w jakim kraju towar został wyprodukowany oraz czy cena towaru nie jest znacznie zaniżona. W przypadku wątpliwości co do źródła pochodzenia towaru warto zwrócić się z zapytaniem do właściciela patentu (producenta oryginalnych towarów lub jego przedstawiciela). Kupienie produktu nieoryginalnego powoduje szereg komplikacji np. na taki towar zwykle nie ma gwarancji, uprawnienia z rękojmi są iluzoryczne, a producent oryginalnego urządzenia może nawet odmówić odpłatnego serwisowania takiego urządzenia.
Na zakończenie warto dodać, że Rosja już zapowiada rozszerzenie dekretu także na inne prawa własności intelektualnej, w tym przede wszystkim na prawa ochronne na znaki towarowe. To może uderzyć bardzo mocno m.in. w całą branżę dóbr luksusowych i w branżę modową, gdyż o ile wytworzenie leku, urządzenia technicznego lub kosmetyków na bazie patentów wymaga specjalistycznej wiedzy, technologii oraz odpowiednich surowców i/lub komponentów, o tyle produkcja t-shirtów, koszulek polo, jeansów, butów, okularów przeciwsłonecznych lub torebek opatrzonych odpowiednim logo nie jest już tak skomplikowana i dość łatwo takie produkty dystrybuować na masową skalę za pośrednictwem np. chińskich portali.
(oprac. adw. Małgorzata Nowotnik-Zajączkowska i apl. radcowska Magdalena Werner)
